Wanneer schokt nieuws ons (nog)?

Waarschijnlijk is het bekijken van je appjes, mails en het laatste nieuws ook het eerste dat je doet als je wakker wordt. En waarschijnlijk ben je vanochtend dan ook niet echt lekker wakker geworden. Of zelfs vol afschuw na de aanslag in Nice. Zelf merkte ik vanmorgen iets anders. Voor het eerst sinds 11 september 2001 komt het slechte, pijnlijke nieuws zelfs na een tijdje bezinken nog niet bij me aan. En ik ben niet de enige. Pokémon Go is in vele lifestyleblogs nog steeds hot topic nummer 1. Facebook vertoonde slechts een paar meelevende statements, ergens tussen de vakantiefoto’s en recepten door. Op Twitter hetzelfde verhaal. Verklaarbaar? Tijd voor wat theorie over de impact van groot nieuws en nieuwsroutines uit mijn studententijd:

Proximity
Proximity heeft te maken met de letterlijke nabijheid van een gebeurtenis. Dus een aanslag in Rotterdam of Amsterdam is voor ons relevanter, omdat we er fysiek dichtbij zitten. De kans dat je iemand kent die erbij betrokken is, is groter. En je voelt je meer aangevallen omdat Nederland voelt als ‘jij’. Nice is echter een bekende vakantiebestemming, en er zou best iemand kunnen zitten die ik ken. Maar de ANWB meldde al snel dat er geen Nederlanders betrokken waren. Maakt dat het anders?

Scope
De scope is de omvang van de gebeurtenis, samen met de impact die het kan hebben op je dagelijks leven. Een aanslag op 80 man is verschrikkelijk, maar qua omvang niet het meest heftig van alle recente aanslagen en ook niet de meest politiek impactvolle in Frankrijk in de afgelopen 1,5 jaar. Geen politiek leider zal ervoor de straat op marcheren. Wat is op dit moment een grote aanslag? Wanneer is het het waard om een push-bericht de wereld in te helpen? Daar heb ik er ook niet veel van gezien vandaag. Hoe vaker een grote aanslag plaatsvindt, hoe meer relatief het wordt.

RoutineTijdens één van mijn colleges moesten we een journaal volledig ontleden op routines die structuur geven. Prominenten en correspondenten die in beeld komen en nogmaals herhalen wat we al wisten. Uitspraken belichten die medeleven betuigen. We kunnen niet anders, maar vandaag stootte deze routine die aangeeft dat het ‘ernstig nieuws’ betreft me even tegen de borst. En er zijn feiten, maar uiteraard zijn die pas over een tijd bekend. Het continue herhalen van wat we nog niet weten en wie wat heeft gezegd binnen de categorie ‘medeleven betuigen’, stompt ook wel een beetje af. Je kijkt naar herhalingen en naar voorgekauwde, routineuze en platte speeches. Dat vond ook Huib Hudig van NRC.  

Nieuws schokt als het dichtbij is, als het voor jou persoonlijk veel impact heeft en als de nieuws-routine aangeeft dat het om iets belangrijks gaat. Maar als de routine bekend is, je niet persoonlijk betrokken bent en je gewend bent geraakt aan de omvang van dergelijke gebeurtenissen, stomp je af. Ik heb geen data om het staven, maar dat is wat er volgens mij nu is gebeurd, na de omvangrijke en zinloze aanslagen in Nice. Heb jij het ook zo ervaren?