Zeven kleuren
In zijn boek ‘Interne communicatie bij verandering’ ontwikkelde communicatie-expert Huub Koeleman zeven kleuren van verander-strategieën. De grote vraag is: wanneer komen mensen in verandering? De kleuren zijn gebaseerd op het boek ‘leren veranderen’ van Leon de Caluwé en Hans Vermaak die vijf kleuren bedachten waarna Koeleman er nog twee aan toevoegde. Het gaat erom dat je als organisatie en management kiest voor een strategie die past bij de soort verandering en de mensen die met de verandering moeten dealen. Voor een uitgebreide verhandeling over de kleuren verwijs ik met liefde naar het boek van Koeleman, maar ik heb ze geprobeerd even op een rijtje te zetten met behulp van Koeleman op YouTube die – in verschillende kleurtjes truitjes – uitlegt hoe het zit:
1. Blauw: rationeel proces
Het is een rationele manier van veranderen en een rationale manier van communiceren. Koeleman: ‘Het gaat van kennis naar houding naar gedrag. Wat de auteurs zeggen is dat als je een duidelijk doel formuleert en een helder stappenplan je mensen in verandering brengt. Het werkt goed bij organisaties die zeer projectmatig werken; bouwbedrijven bijvoorbeeld. Het gaat om ‘meten is weten’ en KPI’s.’
2. Geel: polderen
Koeleman: ‘Geel is de kleur van machtsbalans, het gaat om evenwicht tussen de verschillende meningen. Mensen veranderen als je verschillende belangen bij elkaar brengt. Gele communicatie is polderen met alle partijen in de organisatie.’
3. Rood: belonen
Koeleman: ‘Mensen komen in verandering als ze gestraft worden voor slecht gedrag en beloond voor goed gedrag. Op die manier krijg je mensen in beweging. HR speelt hier een centrale rol.’
4. Groen: leren en ontwikkelen
Koeleman: ‘Mensen gaan in verandering als ze de mogelijkheid krijgen om nieuwe dingen aan te leren. Je gaat dus zorgen dat je een lerende organisatie wordt, dat je feedback geeft. Het ideaalbeeld is dat je altijd leert over alles met iedereen.’
5. Wit: blanco kijken
Koeleman: ‘Het gaat om holistisch denken. Mensen veranderen als je blokkades wegneemt en energie van mensen benut. Mensen moeten zelf betekenis gaan geven aan de verandering, daarover nadenken en zelf bedenken wat de verandering voor hen betekent. Het ideaal is eigenlijk een witte evolutie, de kunst van het niet handelen. Je gaat niet ingrijpen, maar faciliteert.’
6. Paars: Veranderen onder druk
‘Dit was actueel in de Coronacris, mensen veranderen onder druk. Er is een crisis en het is vijf voor twaalf en mensen moeten zich aanpassen. Zelfs in Nederland is men dan bereid om te luisteren naar heldere leiders.’
7. Oranje: samen is niet alleen
Koeleman: ‘Dan komen we bij de laatste en misschien wel mijn favoriete kleur van verandering. Mensen veranderen door co-creatie en interactie. Mensen veranderen als ze zelf de mogelijkheid hebben om een oplossing te vinden voor het probleem. Ze gaan zelf iets proberen en halen kennis door het simpelweg te proberen. Uit alle bloeiende bloempjes haal je de best groeiende en die krijgt wat extra mest. Dat kan door een prijsvraag of iets anders. Mensen worden dus beloond voor hun initiatieven. Het gaat om woorden als ‘netwerken’ of co-creëren.’
Wij houden van Oranje
Lekker actueel ook!