Van Praag gezakt voor de stresstest: effectieve leiders houden hun hoofd koel
Nog even terug naar Michael van Praag, waarom ben ik zo verbaasd over zijn gedrag? Nog niet zo lang geleden gaf van Praag, toen hij net Ajax kwam helpen, een serie interviews aan media. Hij zou Ajax wel even belangeloos komen helpen, want Ajax moest weer Ajax worden, u kent dat gewauwel wel. Een van de logische, maar later ook opvallende, dingen, die hij zei was iets als: ‘In de zaak Overmars hebben wij als Ajax veel te snel de media opgezocht. Liever had ik gehad dat we een schriftelijke verklaring hadden uitgegeven, waarin we stelden dat we Marc weliswaar op non-actief gezet hadden, maar dat dat vooral lopende het onderzoek is, vervolgens heb je dan de tijd om je voor te bereiden op een logische, doordachte reactie, en kun je weer goed verder zonder een heel bataljon mensen te hoeven beschadigen.’ Tot zover de theorie van Michael van Praag. Niet zo gek lang later zat ie zelf in de shit. Alex Kroes deed wat onhandigs, waarvan het allemaal nog maar zeer de vraag is of die onhandigheid, of misschien zelf amoreel gedrag, strafbaar is. Maar meneer van Praag was even zijn eigen wet vergeten. Elke camera die hij tegenkwam gebruikte hij als een magneet en hij kon het maar niet laten om aan iedereen zijn zogenaamd stevige leiderschap te etaleren. Had hij toch maar naar zichzelf geluisterd, dacht ik, toen ik wederom de serie spandoeken zag hangen in de Johan Cruyff ArenA, waar Ajax toch maar knap een punt binnensleepte tegen degradatiekandidaat Excelsior.
Emotioneel gedrag maakt onzeker
Wat is precies het probleem van het gedrag van leiders als Van Praag? Emotioneel gedrag zoals van Praag toonde, maakt mensen vreselijk onzeker. Onder druk gaan mensen rare dingen zeggen. Zo ook een aantal jaar geleden toen het salarisissue van Ralph Hamers speelde bij de ING-bank. Toen was RVC-voorzitter Jeroen van der Veer er als de kippen bij op televisie om maar te vertellen dat hij misschien wel betere communicatieadviseurs nodig gehad had. Elke vakgenoot die dit soort situaties vaker heeft meegemaakt, moet hebben gedacht: deze man is op dit moment alleen zijn eigen hachje aan het redden. Dat goede communicatieadvies is natuurlijk wel degelijk gegeven, er is alleen een andere afweging gemaakt, en toen de boel onder druk kwam te staan werd er gewoonweg anders besloten. Sorry voor de ophef, u kent het wel.
Hoe moet het dan wel?
Er zijn weinig mensen die baas willen zijn, maar niemand in je werkzame leven is belangrijker dan jouw direct leidinggevende. De stijl waarmee iemand leidinggeeft bepaalt bijvoorbeeld voor 32% het burn-out risico van medewerkers. Slechts 1 op de 3 leiders heeft een leiderschapsstijl die burn-outs kan voorkomen. Het is ook niet eenvoudig, dat leidinggeven, zeker niet wanneer je werkt in een organisatie waarbij veel mensen betrokken zijn bij succes of mislukking. Of wanneer jij als leidinggevende te maken hebt met een keiharde in cijfers gegoten doelstelling. Wij stoeien daar binnen ons bureau ook best wel eens mee. Ons businessmodel is best wel simpel. Van de 100 euro die we uitgeven, kunnen we 60 euro uitgeven aan salaris, 20 euro aan overige kosten en 2 tientjes moeten zo ongeveer de bruto-winst zijn. Omdat het verkopen van kennis – en dus vaak uren – de basis is van het model, is het elke maand weer een uitdaging om dat doel te halen. Je moet ook niet doen alsof dat doel niet bestaat, maar ik heb het bijvoorbeeld veel liever over de vraag wat nou al die kleine dingen zijn die we kunnen doen om de zaak de goede kant op te sturen, dan sec op het resultaat te sturen.
Ergo: we maken de kracht van de medewerker belangrijk. Wat dan het resultaat is? Dat is altijd een gevolg van de acties. En zolang wij weten waar we naartoe willen, welke acties daarvoor nodig zijn, dan wint de aanhouder en ben ik ervan overtuigd dat de club gemotiveerd kan blijven, ook als de druk er op staat. Wat in mijn ervaring belangrijk is, is dat je blijft uitspreken waar je in gelooft, wat je visie is, en hoe je mensen kunt betrekken bij het waarmaken van die visie. Dan kan er best eens een minder jaar tussen zitten, maar de kans dat mensen echt door hun hoeven zakken, is aanmerkelijk kleiner.
