Het Cubaanse dilemma van Obama…

Het stond al een tijdje op de politieke agenda en gisteren was het dan eindelijk zover: het staatsbezoek van Obama aan Cuba. Vorig jaar stapte ik rond deze tijd het vliegtuig in richting Cuba en ik kan je vertellen: de Cubanen hebben zich verheugd op dit bezoek. De dames liepen toen al in leggings met Amerikaanse vlag…

Het was fascinerend om te zien hoe de twee presidenten met elkaar omgingen. Lekker politiek correct, zullen we maar zeggen. Met babysteps, en voorzichtigheid is geboden…Raúl Castro laat zich weinig tot niks vertellen. En hoewel Obama goede pogingen doet om in gesprek te raken met Castro komen ze niet verder dan het opheffen van het handelsembargo (wat goed nieuws is). Over mensenrechten wordt niet gesproken…en dat is nou nét waar het in Cuba aan schort.

Mensenrechten
Het onderwerp ligt gevoelig in Cuba. Het is een van de meest extreme dingen die mij is bijgebleven aan mijn bezoek aan Cuba. Wij woonden en leefden tijdens onze vakantie echt als locals en dan heb je de meest bijzondere gesprekken. Gesprekken die eigenlijk niet mogen worden gevoerd met Europeanen, want we mogen geen informatie met elkaar delen van Castro. Wij (Europeanen) kunnen informatie geven aan de Cubanen, wij maken het volk intelligenter en dat wordt niet gewaardeerd. Onze ‘local friends’ waren dan ook altijd scherp wie er in de omgeving was, want op iedere hoek van de straat staat een Cubaanse bewaker die je zonder pardon oppakt. Telefoons worden afgetapt. Een van onze gastheren had een vriend aan de telefoon en zei: Viva Castro! En stak tegelijkertijd zijn middelvinger op. Dierbaren van politiek gevangen mogen geen geluid maken, dus ze dragen witte kleding om op die manier te protesteren. We ontmoeten een dame die Informatica heeft gestudeerd, maar daar niets mee kan: bang dat ze contact legt met de buitenwereld. Boeken over Ché Guevara en Fidel Castro mogen het land niet uit, want die boeken zijn uitsluitend bestemd voor de lokale bevolking om te lezen. De Cubaanse volk moet zo onwetend mogelijk blijven. De frustratie bij de Cubaanse bevolking is groot. Iedereen weet het, maar niemand kan iets doen.

Blijf uit de buurt
Het verbaast mij dan ook niks dat de Cubanen niet in de buurt mochten komen bij Obama. In de NRC NEXT van vandaag staat een quote van een Cubaan: “Bij andere presidenten die ons land bezoeken, krijgen we veel meer vrijheid, maar nu wordt je onmiddellijk verwijderd als je probeert in de buurt van Obama te komen. Maar de Amerikaanse president is hier toch voor ons?” Dat contact laat Castro niet toe, want de Cubaanse autoriteiten willen voorkomen dat er direct contact zal ontstaan tussen Obama en de Cubaanse bevolking.

De gebeurtenis in Cuba doet veel met mij en zeker ook met het oog op mijn vak. Wat kun je doen als Obama. Je wilt je hand uitreiken naar de Cubaanse bevolking, maar het wordt niet toegelaten. Het is dat Castro in economische moeilijkheden zit met zijn land, maar anders was dat handelsembargo ook niet opgeheven. Je gaat werkelijk 50 jaar terug in de tijd…gaat hier ooit verandering in komen?